Studiekeuze: pubers en kiezen

Het kan erg fijn zijn om inzicht te krijgen waarom het proces van studiekeuze vaak zo moeilijk gaat bij jongeren. Ook voor de ouders is het goed om te weten waarom het zo moeilijk is voor hun kinderen om een goede studiekeuze te maken. Voor ouders is het studiekeuzeproces van hun kind namelijk vaak ook erg frustrerend.

Pubers en keuzes maken

Hoe komt het nou dat het zo moeilijk is voor jongeren om deze keuze te maken? De hogere kosten, de opgevoerde druk en het toenemende aanbod van studies hebben allemaal invloed op de studiekeuze van jongeren. Daarnaast zijn er nog meer zaken die de studiekeuze beïnvloeden. Bijvoorbeeld de ouders zelf, de vrienden en de school. Ook moeten jongeren een studiekeuze maken op een leeftijd dat ze nog volop in de puberteit zitten. Dat is niet bepaald een makkelijke fase om keuzes te maken, omdat het puberbrein nog niet optimaal functioneert.

In de puberteit maken de hersenen nog een groeispurt door. Met name de communicatie tussen de verschillende hersengebieden verloopt ongelijkmatig. Daardoor hebben pubers last van sterke humeurschommelingen, het ene moment zijn ze nog heel vrolijk en het andere moment zijn ze bloedchagrijnig. Herkenbaar? Dat is dus logisch omdat er allemaal nieuwe wegen worden aangelegd in de hersenen, waardoor de communicatie nog niet gaat zoals het hoort.

Pubers hebben moeite om een goeie studiekeuze te kunnen maken

Juist de hersengebieden die belangrijk zijn voor het maken van een goede planning, hebben in de adolescentie hun volwassenstatus nog niet bereikt. De prefrontale cortex is nog volop in ontwikkeling. Deze is verantwoordelijk voor intelligent en doelgericht gedrag, en het maken van moeilijke beslissingen op de lange termijn. Ook is de prefrontale cortex verantwoordelijk voor het maken van een planning. Het maken van een studiekeuze is hier een goed voorbeeld van. Het is een verklaring waarom het maken van een studiekeuze zo moeilijk is voor pubers. Het reorganisatieproces van de prefrontale cortex in de adolescentie, zou dan ook verantwoordelijk kunnen zijn voor puberteitskenmerken als ruziemaken, stemmingswisselingen en risicogedrag.

Over het algemeen vinden pubers het makkelijker om keuzes te maken op de korte termijn

Het emotionele deel van de hersenen heeft de overhand tijdens de ontwikkeling in de puberteit. Pubers maken vaak beslissingen die  goed zijn voor de korte termijn. Onderzoek heeft aangetoond dat het emotiegedeelte van de hersenen van adolescenten overactief is onder emotioneel prikkelende situaties. Dit, in samenspel met een langzaam rijpend controlesysteem, betekend voor adolescenten soms een lastig pakket. Hun emotionele en rationele breinsystemen zijn in feite nog niet met elkaar in balans. Bovendien overheersen emoties over het rationele systeem.  Kicks die spannend zijn (en dus zeer emotioneel beladen), zijn dus erg aantrekkelijk voor pubers. Dat terwijl ze de gevolgen niet overzien en soms de verkeerde keuzes maken. Ze doen liever iets op de korte termijn wat leuk is dan op de lange termijn wat weinig prikkels veroorzaakt, zoals een studiekeuze maken. Daarom wordt het maken van een studiekeuze vaak zo lang mogelijk uitgesteld.

Naast het brein speelt de omgeving van pubers ook een rol in het maken van een studiekeuze

Het is niet alleen het brein wat de studiekeuze erg moeilijk maakt, maar ook andere omstandigheden die niet meewerken. Zo blijkt uit onderzoek dat ouders de grootste invloed hebben op de studiekeuze van hun kind. Dat kan zowel negatief als positief zijn. Ouders moeten hier bewust van zijn, omdat het kind uiteindelijk zelf moet bepalen wat hij/zij wil studeren. Ze moeten niet iets gaan studeren omdat de ouders dat graag willen. Ouders kunnen zeker advies geven omdat ze hun kinderen als geen ander kennen, maar ze moeten niet te veel pushen. Laat het kind uiteindelijk zelf beslissen. Uit onderzoek blijkt dat meisjes vaker dezelfde studie als hun ouders kiezen en jongens het beroep van de vader als richtlijn nemen.

Leeftijdsgenoten hebben ook invloeden op het keuzeproces. Op die leeftijd willen jongeren nog graag ergens bij horen en daar worden de keuzes soms op gebaseerd. Als veel vrienden in Amsterdam rechten gaan studeren, kan het zijn dat de ander daarin meegaat om erbij te horen.

De school heeft ook invloed op de studiekeuze. Scholen staan onder druk en decanen hebben weinig tijd. De mentoren hebben minder ervaring in het begeleiden van scholieren. Daarbij worden scholen niet afgerekend op het eerstejaars uitval, maar op de slagingspercentages. De scholen leggen dan ook de nadruk op het examen terwijl ze in die periode ook bezig zouden moeten zijn met de studiekeuze. Er is dus onvoldoende begeleiding vanuit de school, waardoor leerlingen ook niet aangezet worden tot het maken van een goede en doordachte studiekeuze.

Al deze factoren laten zien waarom het zo lastig is voor pubers om een studiekeuze te maken. Er zijn ook nog eens ontzettend veel studies waaruit gekozen kan worden. Het wordt de jongeren niet makkelijk gemaakt en daarom helpt KickStart Studiekeuze hen met het maken van een studiekeuze. Jongeren moeten eerst zichzelf beter leren kennen voordat ze een goede keuze kunnen maken. Voor meer informatie over dit onderwerp, lees dan het interview met Henno Oldenbeuving. Hij is senior adviseur bij jongerencommunicatiebureau YoungWorks en verteld in het interview wat meer over hoe het puberbrein kiest.